Báo cáo nuôi trồng thủy sản toàn cầu mới của Rabobank “Điều gì sẽ xảy ra trong ngành nuôi trồng thủy sản năm 2023” tóm tắt những vấn đề chính tại Hội nghị GOAL của Liên minh Thủy sản Toàn cầu (GSA) năm 2022, được tổ chức tại Seattle, Washington, Mỹ tháng 10/2022 - một trong những sự kiện được mong đợi nhất của ngành thủy sản. Các chuyên gia trong ngành vẫn lạc quan về sự tăng trưởng dài hạn của ngành nuôi trồng thủy sản trong năm 2023, mặc dù ngày càng có nhiều lo ngại về chi phí và điều kiện thị trường. Nguồn cung tôm toàn cầu đang trên quỹ đạo tích cực, điều này là nhờ sự tăng trưởng tích cực từ Ecuador. Trong khi đó sản lượng cá hồi nuôi sẽ bình thường hóa trong thời gian ngắn.

Sản lượng tôm toàn cầu có thể đạt 6 triệu tấn

Rabobank dự báo, sản lượng tôm toàn cầu có thể đạt 6 triệu tấn trong năm 2023. Sản lượng tôm của Ecuador sẽ tăng 18 - 30%. Năm 2022, Ecuador ước tính sản xuất khoảng 1,35 triệu tấn tôm, mức tăng trưởng khối lượng trong một năm lớn nhất, bổ sung thêm 300.000 tấn vào nguồn cung. Theo Rabobank, mức tăng trưởng này chỉ thấp hơn một chút so với tổng sản lượng hàng năm của Thái Lan và sẽ nâng sản lượng ở châu Mỹ vượt quá 2 triệu tấn.

Trong khi đó, tại châu Á - khu vực có sản lượng tôm lớn nhất thế giới, ghi nhận 2022 là năm đầu tiên sản lượng giảm kể từ 2013 với mức giảm khoảng 0,1%. Tuy nhiên, Rabobank cho rằng, sản lượng tôm của khu vực này sẽ tăng mạnh trở lại trong năm 2023, lên khoảng 4 triệu tấn nhờ Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam. 

Novel Sharma, Nhà phân tích thủy sản tại Rabobank bày tỏ kỳ vọng đối với ngành tôm toàn cầu trong năm 2023: “Nguồn cung tôm ước tính tăng khoảng 4,2% trong năm 2022 và xu hướng này sẽ vẫn còn tiếp diễn trong năm 2023 với tăng trưởng đến từ Ecuador đi kèm cùng sự phục hồi mạnh mẽ 9,5% trong sản xuất của Trung Quốc”.

Sản lượng cá hồi sẽ tăng trưởng chậm lại

Trong lĩnh vực cá hồi nuôi Đại Tây Dương, sau một năm 2021 đầy biến động khi Na Uy tăng nguồn cung thêm 11,9% và Chilê tăng 7,7% thì trong năm 2022 Rabobank dự kiến ghi nhận đợt giảm sản lượng cá hồi trên toàn cầu lần đầu tiên kể từ năm 2016.

Sharma cho biết, nguồn cung cá hồi từ Na Uy và Chilê dự kiến sẽ giảm lần lượt 0,9% và 0,3% trong năm 2022, sau đó là sẽ trở lại mức tăng trưởng bình thường từ năm 2023 đến năm 2024, do cả hai nước đều sử dụng các biện pháp kiểm soát tăng trưởng nguồn cung theo quy định. Sharma dự đoán, sản lượng cá hồi toàn cầu sẽ tăng khoảng 4% trong cả năm 2023 và 2024, đạt gần 3 triệu tấn vào năm 2023 và sau đó vượt qua tổng sản lượng này vào năm 2024. Lũy kế tăng trưởng nguồn cung cá hồi của Na Uy và Chilê từ năm 2022 - 2024 dự kiến sẽ giảm xuống 3,1%, so với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) 7% của thập kỷ trước.

Sharma cho tằng, sự tăng trưởng thấp hơn về sản lượng cá hồi của Na Uy và Chilê tạo cơ hội cho Iceland và Quần đảo Faroe trở thành những thị trường cung cấp cá hồi tiềm năng hơn trong thập kỷ này. Sản lượng cá hồi ở Quần đảo Faroe tăng 31% trong năm 2021, nhưng lại giảm 4% trong năm 2022 và có thể sẽ giảm thêm 1% trong năm 2023. Tuy nhiên, Rabobank dự đoán, sản lượng cá hồi Đại Tây Dương của Faroe sẽ tăng 10% vào năm 2024, đưa Faroes lập kỷ lục mới về sản lượng. Đặc biệt, sản lượng cá hồi Đại Tây Dương của Iceland đã tăng 44% trong năm 2021, đưa nước này trở thành nhà sản xuất tăng trưởng nhanh nhất tính theo tỷ lệ phần trăm. Rabobank dự báo, sản lượng cá hồi Đại Tây Dương của Iceland tăng 7,8% trong năm 2022 và sẽ tăng 6,2% trong năm 2023, đạt 51.000 tấn.

Xu hướng về cá rô phi, cá tra

Báo cáo của Rabobank cũng cho thấy các xu hướng khác nhau đối với sản xuất cá rô phi và cá tra. Châu Mỹ Latinh đang dẫn đầu về tăng trưởng sản lượng cá rô phi, mặc dù khối lượng của khu vực này “vẫn còn nhỏ” so với Trung Quốc, Ai Cập và Indonesia. Rabobank dự đoán sản lượng cá rô phi sẽ tăng 4,3% vào năm 2022 và 4,8% vào năm 2023 ở Mỹ Latinh, đạt 6,8 triệu tấn vào cuối năm 2023.

Trong khi đó, với cá tra, báo cáo cho thấy, nguồn cung cá tra toàn cầu đã “sụt giảm” do sản lượng của Việt Nam - nhà sản xuất cá tra hàng đầu đã chậm lại trong những năm gần đây. Mặc dù sản lượng cá tra của Việt Nam ước tính tăng 3,1% vào năm 2022, đưa nguồn cung toàn cầu lên tới 2,8 triệu tấn, nhưng tổng sản lượng vẫn dưới mức kỷ lục 3 triệu tấn được thiết lập vào năm 2019.

Chi phí thức ăn vẫn là mối quan tâm lớn nhất

Theo khảo sát năm 2021 của Rabobank, thức ăn thủy sản và giá cả thị trường là mối quan tâm hàng đầu của người nuôi trồng thủy sản trong vài năm qua. Tuy nhiên Sharma cho rằng: “Thị trường nguyên liệu thức ăn chăn nuôi đã biến động kể từ khi bắt đầu chiến tranh ở Ukraine. Điều này đã đẩy giá thức ăn thủy sản tăng cao, khiến vấn đề này trở thành mối quan tâm hàng đầu của người nuôi trồng thủy sản trong năm 2023, với kỳ vọng giá sẽ giảm bớt trong năm nay.”

Cũng theo Sharma, giá thức ăn chăn nuôi vẫn sẽ tăng trong năm 2023 và ngành nuôi trồng thủy sản cũng vẫn sẽ phải tiếp tục đối mặt với các vấn đề khác liên quan đến chất lượng thức ăn chăn nuôi và khả năng tiếp cận tài chính.

Rabobank dự đoán, các nhà sản xuất thủy sản và thức ăn thủy sản cũng sẽ tiếp tục vật lộn với giá đầu vào tăng cao, sự gián đoạn chuỗi cung ứng và những rắc rối địa chính trị trong năm 2023.

Thúy Nga – Chi cục TS (Nguồn tổng cục TS)