Phân loại rác thải từ hộ gia đình (tại nguồn) góp phần làm giảm khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh phải vận chuyển, xử lý. Đồng thời, tăng cường tái sử dụng chất thải hữu cơ, tạo nguồn phân bón sạch cho cây trồng, giảm chi phí trong sản xuất nông nghiệp, giảm thiểu ô nhiễm và các dịch bệnh từ rác thải gây ra. Đây còn là ý thức, trách nhiệm của mỗi người dân trong bảo vệ môi trường.

Về phân loại rác thải sinh hoạt: Điều 60 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định chặt chẽ về nghĩa vụ phân loại rác thải sinh hoạt của mỗi gia đình, cá nhân.

Theo khoản 1 Điều 75, chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân được phân loại theo nguyên tắc: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; chất thải thực phẩm; chất thải rắn sinh hoạt khác.

Đối với việc thu gom, vận chuyển rác thải: khoản 2 Điều 77 quy định các cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt có quyền từ chối thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân không phân loại, không sử dụng bao bì đúng quy định và thông báo cho cơ quan có thẩm quyền để kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng bao bì của chất thải rắn sinh hoạt khác theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 75.

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân không phân loại hoặc phân loại không đúng quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 75 của Luật Bảo vệ môi trường thì phải chi trả giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý như đối với chất thải rắn sinh hoạt khác.

Chậm nhất là ngày 31/12/2024, quy định hộ gia đình, cá nhân phải thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo khoản 1 Điều 75 và phí dịch vụ thu gom chất thải rắn sinh hoạt theo khoản 1 Điều 79 phải được thực hiện.

Để góp phần bảo vệ môi trường trong sạch, hạn chế ô nhiễm môi trường đất, nước và không khí, nâng cao chất lượng đời sống con người, các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cần nâng cao ý thức, trách nhiệm và tạo thói quen phân loại rác thải sinh hoạt theo Hướng dẫn tại Điều 3, Điều 4 Quyết định số 17/2024/QĐ-UBND ngày 27/5/2024 của UBND tỉnh quy định về quản lý chất thải trên địa bàn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu:

“Điều 3. Nguyên tắc phân loại, lưu giữ chất thải rắn sinh hoạt:

1. Chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân được phân loại theo nguyên tắc như sau:

a) Chất thải thực phẩm: thức ăn thừa, thực phẩm hết hạn sử dụng; các loại rau, củ, quả, trái cây và các phần thải bỏ sau khi sơ chế, chế biến món ăn; các sản phẩm bỏ đi từ thịt gia súc, gia cầm, thủy hải sản và các loại khác có tính chất, thành phần tương tự;

b) Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế: giấy thải, nhựa thải, kim loại thải, thủy tinh thải, cao su, vải, đồ da, đồ gỗ, thiết bị điện, điện tử thải bỏ và các loại vật dụng khác có tính chất, thành phần tương tự;

c) Chất thải rắn sinh hoạt khác, bao gồm:

Chất thải rắn cồng kềnh là vật dụng được thải bỏ có kích thước lớn như: Tủ, bàn, ghế, sofa, giường, nệm cũ hỏng; tủ sắt, khung cửa, cánh cửa; gốc cây, thân cây và cành cây to và vật dụng khác tương tự;

Chất thải nguy hại: các loại bóng đèn huỳnh quang thải; thủy tinh hoạt tính thải; nhiệt kế chứa thủy ngân thải; các loại pin, bình ắc quy thải; bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật, axit thải, dung môi thải, kiềm thải, dầu mỡ công nghiệp thải, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại, bình gas mini từ hoạt động sinh hoạt. Găng tay, giẻ lau dính dầu, hoá chất; kim tiêm, khẩu trang, bông băng bị nhiễm khuẩn từ người bệnh;

Chất thải rắn sinh hoạt khác còn lại phải xử lý: vỏ các loại hạt; bã các loại, vỏ trứng, xơ dừa, rơm, trấu từ hoạt động sinh hoạt; các loại chiếu, gối mây, gối tre; lông gia súc, gia cầm; bã các loại cà phê, bã trà (túi trà), bã mía, xác mía, cùi bắp; chất thải từ làm vườn từ hộ gia đình như lá, rễ, cành cây nhỏ, cỏ, hoa; phân động vật cảnh và xác động vật cảnh chết không do dịch bệnh; tã, bỉm, băng, giấy vệ sinh, giấy ăn đã sử dụng; giấy ướt đã sử dụng; bông tẩy trang, khẩu trang; các loại hộp xốp; các loại sản phẩm nhựa sử dụng một lần; bã kẹo cao su, đầu lọc thuốc lá; băng keo dán, tăm bông tai, tăm chỉ kẻ răng, vỏ thuốc; giày, dép nhựa, thước kẻ, thìa, muôi (vá) bằng nhựa; bút, bật lửa đã hết gas, bàn chải đánh răng, vỏ tuýp, hộp kem đánh răng; các loại nhựa khác; vỏ cứng các loại thủy hải sản; xỉ than từ hoạt động sinh hoạt; gốm, sành, sứ thải.

2. Chất thải rắn sinh hoạt sau khi được phân loại theo quy định tại khoản 1 Điều này phải được chứa đựng trong các bao bì theo quy định và được lưu giữ trong các khu vực phù hợp trước khi chuyển giao như sau:

a) Chất thải thực phẩm phải được chứa đựng trong bao bì có màu xanh lá cây theo quy định bảo đảm không có rò rỉ nước, phát tán mùi hôi và phải được chuyển giao cho cơ sở thu gom, vận chuyển do chính quyền địa phương lựa chọn.

Đối với hộ gia đình, cá nhân ở nông thôn, khuyến khích tận dụng tối đa chất thải thực phẩm để làm thức ăn chăn nuôi hoặc sử dụng để ủ làm phân bón hữu cơ.

b) Chất thải có thể tái sử dụng, tái chế được chứa đựng trong các bao bì thông thường, có thể nhìn thấy được chất thải đựng bên trong, bảo đảm an toàn trong thời gian chứa đựng chất thải; được lưu giữ bên trong khuôn viên nhà ở của hộ gia đình, cá nhân bảo đảm không gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường. Khuyến khích hộ gia đình, cá nhân thu gom tối đa chất thải có khả năng tái sử dụng, tái chế và chuyển giao cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế.

Trường hợp hộ gia đình, cá nhân không phân loại và chuyển giao cho cơ sở thu gom, vận chuyển do chính quyền địa phương lựa chọn thì chất thải phải được chứa đựng trong bao bì có màu xám như áp dụng đối với chất thải rắn sinh hoạt phải xử lý quy định tại điểm c khoản 2 Điều này;

c) Chất thải rắn sinh hoạt khác:

Chất thải rắn cồng kềnh phải được thu gọn, giảm kích thức thể tích để có thể lưu giữ được bên trong khuôn viên nhà ở của hộ gia đình, cá nhân bảo đảm không gây mất mỹ quan và ô nhiễm môi trường và phải được chuyển giao cho cơ sở thu gom, vận chuyển do chính quyền địa phương lựa chọn theo thông báo của chính quyền địa phương;

Chất thải nguy hại được chứa đựng trong các bao bì thông thường có màu vàng để có thể lưu giữ được bên trong khuôn viên nhà ở của hộ gia đình, cá nhân bảo đảm an toàn, tránh gây phát tán ra ngoài môi trường cho đến khi chuyển giao cho cơ sở thu gom, vận chuyển do chính quyền địa phương lựa chọn;

Chất thải rắn sinh hoạt phải xử lý được chứa đựng trong bao bì có màu xám theo quy định và được chuyển giao cho cơ sở thu gom, vận chuyển do chính quyền địa phương lựa chọn.

3. Bao bì chứa đựng chất thải rắn sinh hoạt bảo đảm các yêu cầu như sau:

a) Có quy cách, kích thước cụ thể, thể tích khác nhau để bảo đảm dễ dàng phân biệt được với các loại bao bì thông thường khác.

b) Chất liệu sử dụng làm bao bì đựng chất thải rắn sinh hoạt phải bảo đảm nhìn thấy được loại chất thải đựng bên trong và phù hợp với công nghệ xử lý chất thải. Khuyến khích sử dụng bao bì là chất liệu dễ phân hủy sinh học;

c) Có thiết kế dễ buộc, dễ mở, bảo đảm chứa đựng được chất thải rắn sinh hoạt không để rơi vãi ra ngoài và thuận tiện cho việc kiểm tra.

4. Chủ dự án đầu tư, chủ sở hữu, ban quản lý khu đô thị mới, khu chung cư, tòa nhà văn phòng phải tổ chức thu gom chất thải rắn sinh hoạt thuộc phạm vi quản lý, bố trí thiết bị, công trình lưu giữ chất thải rắn sinh hoạt đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật tương ứng với các loại chất thải rắn sinh hoạt theo quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều này.

5. Quy định việc phân loại, lưu giữ, chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt tại khoản 1, khoản 2, khoản 4 Điều này được Ủy ban nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân thực hiện chậm nhất là ngày 31 tháng 12 năm 2024.

Điều 4. Trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân

1. Thực hiện phân loại, lưu giữ và chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt theo quy định tại Điều 3 Quy định này.

2. Chuyển giao chất thải rắn sinh hoạt cho cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt do chính quyền địa phương lựa chọn theo đúng thời gian, địa điểm, tần suất và phương thức theo thông báo của Ủy ban nhân dân cấp xã.

3. Chi trả giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định của Ủy ban nhân dân tỉnh và giá dịch vụ phát sinh theo thỏa thuận với cơ sở thu gom, vận chuyển.

4. Giữ gìn vệ sinh nơi ở và nơi công cộng, thu gom, tập kết chất thải rắn sinh hoạt đúng nơi quy định; không được vứt, đổ, thải bỏ chất thải rắn sinh hoạt ra môi trường không đúng nơi quy định. Hỗ trợ cơ quan chức năng trong công tác giám sát, điều tra, khảo sát, xây dựng cơ sở dữ liệu về chất thải rắn sinh hoạt.

5. Giám sát, đánh giá chất lượng cung ứng dịch vụ của cơ sở thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt do chính quyền địa phương lựa chọn; trường hợp không đáp ứng yêu cầu và có hành vi vi phạm thì phản ánh ngay đến chính quyền địa phương để xử lý theo quy định”.

Phạm Thơm