Theo Cục Trồng trọt, năm 2023, tổng diện tích gieo trồng lúa vùng Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung Bộ ước đạt hơn 1 triệu ha, năng suất trung bình đạt 60,24 tạ/ha, tăng 1,33 tạ/ha và sản lượng ước 6,2 triệu tấn thóc, tăng 130 nghìn tấn so với năm 2022.

Toàn vùng đã chuyển đổi khoảng 19.751 ha đất lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác để thích ứng với tình hình biến đổi khí hậu, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đơn cử, chuyển sang trồng khoai lang Nhật, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu về khoảng 170-180 triệu đồng/ha/vụ; chuyển sang trồng dưa hấu, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận thu về khoảng 200-220 triệu đồng/ha; chuyển sang trồng thuốc lá, lợi nhuận thu được khoảng 50-60 triệu đồng/ha; chuyển sang trồng ngô sinh khối, lợi nhuận thu được khoảng 25-30 triệu đồng/ha...

Đối với lĩnh vực cây công nghiệp và cây ăn quả, toàn vùng duy trì diện tích hiện có, nhất là cây công nghiệp lớn như cà phê, hồ tiêu, cao su, điều; sản lượng tăng 1-2% so với năm 2022. Đặc biệt, các chương trình liên quan đến tái canh cà-phê ở các tỉnh Tây Nguyên thực hiện khá tốt.

Điểm đáng ghi nhận, các tỉnh Tây Nguyên hiện đã hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, nhất là cây ăn trái, cây công nghiệp. Đây là yếu tố quan trọng để từng bước hình thành vùng sản xuất lớn và tạo ra những sản phẩm đồng đều, chất lượng, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu với sản lượng cao nhất ở các thị trường khó tính.

Công tác dự tính dự báo sâu bệnh được duy trì thường xuyên, liên tục, cảnh báo kịp thời tình hình sâu bệnh trên đồng ruộng, giúp nông dân chủ động phòng trừ có hiệu quả, hạn chế thấp nhất mức độ thiệt hại do sâu bệnh gây ra.

Bên cạnh đó, giá lúa tăng từ cuối vụ Hè Thu 2023 đến nay dẫn đến các doanh nghiệp tăng cường liên kết với hộ dân để bao tiêu thu mua lúa, giúp nông dân an tâm sản xuất không lo đầu ra khi vào vụ thu hoạch. Ngoài việc sản xuất phục vụ tiêu dùng trong nước, hầu hết các địa phương cũng đã định hướng cho xuất khẩu như tổ chức kiểm tra, thanh tra và phối hợp với doanh nghiệp, hợp tác xã cùng người dân cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói để đáp ứng các điều kiện xuất khẩu nông sản.

Tại hội nghị, các đại biểu tập trung thảo luận, phân tích, đánh giá những khó khăn, hạn chế cần khắc phục; đồng thời nêu lên những kinh nghiệm, đề xuất các giải pháp để triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông xuân 2023-2024 thắng lợi.

Theo kế hoạch, vụ Đông Xuân 2023-2024, toàn vùng gieo sạ 406 nghìn ha lúa; năng suất phấn đấu bình quân 65,70 tạ/ha, tăng 0,27 tạ/ha; sản lượng ước đạt 2,67 triệu tấn thóc, tăng 0,27 nghìn tấn so với vụ đông xuân 2022-2023.

Để thực hiện tốt mục tiêu trên, Cục Trồng trọt đưa ra các khuyến cáo cụ thể cho từng vùng về lịch thời vụ, cơ cấu giống, kỹ thuật canh tác tiên tiến; việc quản lý tốt nguồn nước, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; đẩy mạnh chuyển đổi cây trồng trên đất lúa kém hiệu quả. Vùng có nguy cơ hạn hán, không đủ lượng nước cho sản xuất cần tập trung bố trí chuyển từ cơ cấu sản xuất 3 vụ sang 2 vụ, hoặc bố trí lại thời vụ sản xuất phù hợp để né tránh hạn, mặn và áp dụng kỹ thuật canh tác để hạn chế tác động của hạn, mặn đến sản xuất lúa.

Đối với cây màu và cây công nghiệp ngắn ngày, cần cơ cấu cây trồng hợp lý, có lợi thế cạnh tranh từng vùng sinh thái; sử dụng giống phù hợp với thị trường, có tính chống chịu và đầu tư thâm canh hợp lý có năng suất, hiệu quả cao.

Đối với cây công nghiệp dài ngày và cây ăn quả, cần tăng cường công tác chỉ đạo sản xuất; tăng cường đầu tư, chăm sóc; liên kết sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm; trồng mới và tái canh; liên kết sản xuất, tiêu thụ theo hướng cánh đồng lớn.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thứ trưởng Hoàng Trung đề nghị các tỉnh trong vùng đẩy mạnh chuyển đổi những vùng thiếu nước tưới sang cây trồng cạn ngắn ngày để tăng hiệu quả sản xuất và tiết kiệm nước tưới. Tập trung đẩy mạnh thực hiện Đề án Phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp. Theo dõi chặt chẽ tình hình khí tượng thủy văn, diễn biến nguồn nước để chủ động bảo vệ sản xuất, hạn chế thiệt hại xảy ra. Xây dựng kế hoạch phòng chống hạn và xâm nhập mặn, kịp thời ứng phó khi có hạn, mặn thiếu nước tưới xảy ra vào mùa khô. Tiếp tục thực hiện giải pháp chỉ đạo gieo sạ tập trung, đồng loạt theo khung lịch khuyến cáo của Cục Trồng trọt.

“Các địa phương cần tăng cường nâng cao giá trị trên một đơn vị diện tích gieo trồng. Trong đó, chú trọng việc áp dụng các quy trình giảm chi phí đầu vào và tiếp tục đẩy mạnh việc cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói ngày một nhiều hơn, có chương trình thanh tra, kiểm tra giám sát để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu mang tính bền vững”, Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh./.

Ngọc Hà.