Giảm 25% so với cùng kỳ năm

Theo VASEP, tháng 7/2023, xuất khẩu thủy sản ước đạt 830 triệu USD, giảm 11% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, xuất khẩu tôm đạt khoảng 345 triệu USD, giảm 10%; cá tra đạt 150 triệu USD, giảm 20%; cá ngừ giảm nhẹ 3% và các loại cá khác giảm 12% so với tháng 7/2022.

Tính chung 7 tháng đầu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt gần 5 tỷ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, xuất khẩu tôm đạt 1,9 tỷ USD, giảm 30% so với cùng kỳ năm 2022; xuất khẩu cá tra chạm ngưỡng 1 tỷ USD, giảm 37% so với cùng kỳ năm 2022; xuất khẩu cá ngừ đạt 458 triệu USD, giảm 28% so với cùng kỳ. Nhu cầu thấp và sức mua tại một số thị trường chính vẫn thấp đã ảnh hưởng tới xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam. Bên cạnh đó, giá cá ngừ nguyên liệu vẫn ở mức cao đã đẩy giá sản phẩm cuối cùng tăng khiến cho nhu cầu tiêu thụ càng khó phục hồi nhất là trong bối cảnh như hiện nay.

Trong các thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam 7 tháng đầu năm 2023, Mỹ vẫn là thị trường dẫn đầu với tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 853 triệu USD; tiếp theo là Trung Quốc và Hồng Kông 845 triệu USD; Nhật Bản 837 triệu USD; Hàn Quốc 420 triệu USD; Anh 170 triệu USD.

Kịch bản thuận lợi 9 tỷ USD

Đầu năm 2023, Bộ NN&PTNT đề ra mục tiêu kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2023 là trên 10 tỷ USD. Tuy nhiên, mục tiêu này liệu có đạt được hay không?

Theo VASEP, có 3 yếu tố sẽ quyết định kịch bản xuất khẩu lạc quan trong nửa cuối năm.

Thứ nhất, diễn biến kinh tế các thị trường lớn được dự báo khả quan hơn trong nửa cuối năm cộng với thực tế nhu cầu nhập khẩu của các thị trường như Mỹ và Trung Quốc đang có xu hướng tăng trở lại, khi lượng tồn kho đang vơi dần và chuẩn bị đơn hàng cho dịp Lễ hội cuối năm và Năm mới.

Thứ hai, nội lực của doanh nghiệp và cộng đồng sản xuất chuỗi cung ứng thủy sản được hỗ trợ kịp thời về nguồn vốn, các điều kiện sản xuất kinh doanh để giữ được nguồn cung nguyên liệu ổn định, đảm bảo có sẵn nguồn hàng khi thị trường có nhu cầu.

Thứ ba, các sản phẩm xuất khẩu có nguồn cung ổn định và có giá thành giảm, giá bán cạnh tranh trước các nước khác.

Với kịch bản thuận lợi đó, xuất khẩu thủy sản 5 tháng còn lại năm 2023 có thể sẽ đạt khoảng trên 4 tỷ USD, khi đó tổng kim ngạch xuất khẩu cả năm 2023 sẽ đạt trên 9 tỷ USD, giảm 15 - 16% so với năm 2022.

Trong đó, dự báo tôm sẽ thu về lượng ngoại tệ khoảng 3,5 - 3,6 tỷ USD; giảm 16 - 18% so với cùng kỳ năm trước. Cá tra giảm 28% đạt 1,7 - 1,8 tỷ USD. Xuất khẩu cá ngừ và mực, bạch tuộc sẽ giảm khoảng 14 - 15%, đạt lần lượt 870 triệu USD và 650 triệu USD. Xuất khẩu cá biển sẽ ước đạt 1,9 - 2 tỷ USD, giảm nhẹ so với năm 2022.

“Các thị trường chính chắc chắn sẽ vẫn mang về doanh thu ít hơn so với năm 2022. Trong đó, xuất khẩu sang Mỹ và Hàn Quốc sẽ thấp hơn 24 - 25% so với năm 2022, xuất khẩu sang EU sẽ giảm 18%. Trong khi đó, thị trường Nhật Bản sẽ khả quan hơn nhờ giá trị của hàng giá trị gia tăng và nhờ phân khúc gia công, chế biến cho thị trường này, nhất là các loài cá biển”, bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông VASEP nhận định.

Kịch bản kém lạc quan 8,5 - 8,7 tỷ USD

Kịch bản kém lạc quan hơn là khi thị trường đã có tín hiệu phục hồi, nhu cầu tăng trở lại, nhưng hàng thủy sản của Việt Nam vẫn khó cạnh tranh về giá và nguồn cung với các nước khác như Ecuador, Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan…

Các vấn đề của ngành chưa có giải pháp tháo gỡ trước mắt cũng như lâu dài: Giá thành sản xuất cao vì các chi phí đầu vào như thức ăn nuôi và con giống cao, lợi nhuận sụt giảm, thiếu vốn để duy trì đầu tư nuôi các vụ tới, bà con bỏ ao, dẫn đến thiếu nguyên liệu đáp ứng đơn hàng nửa cuối năm…

Kịch bản đó có thể dẫn đến dự đoán, xuất khẩu thủy sản của nước ta 5 tháng cuối năm chỉ có thể đạt được khoảng 3,5 - 3,7 tỷ USD. Như vậy, cả năm 2023, xuất khẩu thủy sản có thể chỉ mang về khoảng 8,5 - 8,7 tỷ USD. Trong đó, tất nhiên, sụt giảm sâu nhất vẫn nằm ở hai ngành hàng cá tra và tôm. Xuất khẩu hải sản có thể sẽ xấu hơn nếu kết quả thanh tra chương trình chống khai thác IUU của Đoàn thanh tra EU vào tháng 10/2023 không đạt được kỳ vọng tháo gỡ thẻ vàng.

Để thúc đẩy động lực xuất khẩu trong những tháng cuối năm 2023, ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP cho rằng, điều quan trọng là các doanh nghiệp thủy sản trong nước cần tiếp tục giữ liên hệ chặt chẽ với các nhà nhập khẩu, trên cơ sở phải giữ cho được các thị trường có nhu cầu lớn. Từ đó có thể xuất khẩu mạnh trong giai đoạn phục hồi.

“Bên cạnh đó, cần phải có các hoạt động xúc tiến thương mại trên cơ sở làm sao mở rộng được thị trường. Đặc biệt là với thị trường Trung Quốc trong giai đoạn từ nay đến cuối năm. Vì rõ ràng, đây là thị trường có sức phục hồi tương đối nhanh trong thời gian tới”, ông Hòe nhận định.

Thúy Nga (nguồn TCTS)