Hiện nay, với việc áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, đa số các trang trại, hộ chăn nuôi sử dụng thức ăn hỗn hợp dạng viên hoàn chỉnh để chăn nuôi. Tuy nhiên với giá thành thức ăn chăn nuôi hiện nay liên tục tăng cao khiến nhiều trang trại vất vả xoay sở. Nhiều chuyên gia dự báo giá các loại thức ăn chăn nuôi tiếp tục giữ ở mức cao trong những tháng tới, người chăn nuôi gặp nhiều khó khăn và có nguy cơ thua lỗ. Trước thực trạng trên, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh đã khuyến cáo người chăn nuôi heo trên địa bàn tỉnh chủ động chuyển đổi, tận dụng các nguồn thức ăn sẵn có, tận dụng các phụ phẩm nông nghiệp tại địa phương; có thể tự phối trộn thức ăn bằng cách mua các loại thức ăn đậm đặc để phối trộn với nguyên liệu sẵn có nhằm giảm giá thành thức ăn trong chăn nuôi. Một trong những phương pháp chăn nuôi vừa tận dụng nguồn thức ăn sẵn có tại địa phương, giảm chi phí chăn nuôi, mà vật nuôi lại hấp thu thức ăn hiệu quả, tạo sản phẩm thịt sạch, thơm ngon, giảm mùi hôi chuồng trại. Đó chính là phương pháp “ Ngâm ngũ cốc lên men lỏng tự nhiên”.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học của Mỹ và các chuyên gia dinh dưỡng của Thái Lan, trong hạt ngũ cốc có sẵn các men nội sinh, khi hỗn hợp ngũ cốc được ngâm trong nước ở nhiệt độ từ 20⁰C trở lên, thời gian từ 6- 8 tiếng sẽ kích hoạt hệ thống men nội sinh ( tên gọi là Enzyme amylaza)  hoạt động. Dưới tác dụng của men, tinh bột bị thuỷ phân do các liên kết Glucoside bị phân cắt. Sự thủy phân tinh bột được xảy ra phản ứng dịch hoá và đường hoá. Kết quả dịch hoá tạo ra sản phẩm trung gian là Dextrin. Dextrin tiếp tục đường hoá tạo ra đường đơn Mantose, Glucose. Sau đó, chúng được hấp thu dễ dàng khi vào đường tiêu hoá vật nuôi. Đồng thời, trong quá trình ngâm men lỏng, một phần đường đơn sẽ tiếp tục chuyển hoá thành axit lactic có tác dụng làm giảm pH của khối thức ăn, tạo môi trường thuận lợi cho vi sinh vật có ích phát triển, kìm hãm sự phát triển hệ vi sinh vật có hại gây bệnh trong đường ruột. Từ nguyên lý trên, các chuyên gia đã nghiên cứu và ứng dụng để thực hiện phương pháp ngâm ngũ cốc ( cám gạo, bột bắp) lên men lỏng.

 Quy trình áp dụngj rất dễ làm, bà con chăn nuôi cần chuẩn bị dụng cụ để chứa thức ăn như thùng, phi nhựa. Hỗn hợp ngũ cốc sẵn có (như bột bắp, bột cám gạo) và thức ăn đậm đặc hay bà con có thể mua bột cá, premix (hỗn hợp vitamin và các khoáng chất) thay thế cho cám đậm đặc. Bà con đem ngâm hỗn hợp bột ngũ cốc và nước theo tỷ lệ: 1 hỗn hợp ngũ cốc với 2,5 – 3lít nước cho vào thùng chứa, đậy nắp lại để ở nhiệt độ môi trường bình thường , sau khoảng thời gian ngâm từ 4-6 tiếng, thấy xuất hiện lớp bọt trắng ở trên mặt, có mùi thơm, chua nhẹ. Thì bà con chăn nuôi bổ sung thức ăn bột cá, premix hoặc thức ăn đậm đặc của các công ty thức ăn chăn nuôi trộn vào cùng đổ cho heo ăn. Ví dụ sáng 9h chúng ta ngâm ngũ cốc, chiều 3h cho heo ăn. Tối 19-20h ngâm ngũ cốc, sáng hôm sau cho heo ăn.

          Lưu ý:  Ban đầu khi mới cho ăn bà con không nên thay đổi đột ngột , phải có thời gian chuyển đổi dần dần từ thức ăn cũ sang thức ăn ngâm men lỏng + đậm đặc , để tránh thay đổi đột ngột dẫn đến rối loạn tiêu hoá, cụ thể cần thời gian chuyển đổi trong 4 ngày để heo quen dần thức ăn:  Ngày thứ nhất (75% lượng thức ăn cũ và 25% thức ăn mới dạng lên men); Ngày thứ hai (50% lượng thức ăn cũ và 50% thức ăn mới dạng lên men); ngày thứ ba (25% lượng thức ăn cũ và 75% thức ăn mới dạng lên men); ngày thứ tư 100% thức ăn mới dạng lên men).

Theo tìm hiểu của chúng tôi nhiều địa phương áp dụng mô hình này như Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định…các hộ chăn nuôi nhận thấy cho thấy nó có tính ưu việt như sau: Giảm chi phí giá thành sản phẩm ( FCR thấp hơn, chi phí cho một kg thức ăn giảm); Nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi; Tăng khả năng sử dụng thức ăn; Tăng chất lượng thịt ( thịt thơm, ngon); Giảm tiêu chảy ở heo con sau cai sữa ( do thức ăn làm giảm PH đường ruột, tăng hoạt động của vi khuẩn có lợi); Giảm mùi hôi chuồng trại…Đồng thời, khả năng áp dụng của phương pháp  “Ngâm ngũ cốc lên men lỏng” đơn giản, dễ thực hiện; lại tận dụng được nguồn thức ăn hiệu quả của địa phương giảm chi phí giá thành, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Do vậy, các mô hình chăn nuôi heo qui mô nhỏ, có hệ thống máng trên địa bàn tỉnh nên áp dụng nhất là trong thời điểm hiện nay để chăn nuôi hiệu quả cao hơn.

                                    Hạnh Nguyễn – Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh