06 nhóm giải pháp sớm đưa Việt Nam thành Trung tâm chế biến thủy sản toàn cầu
29/10/2021 - 15:26 | Thông tin doanh nghiệp cần biết
Phát huy tối đa lợi thế nguồn nguyên liệu trong nước, hài hòa với
việc mở rộng thị trường nhập khẩu nguyên liệu hợp pháp. Đầu tư, áp dụng khoa
học công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là khâu đột phá trong phát
triển chế biến thủy sản. Đồng thời, hình thành các tập đoàn, công ty chế biến
thủy sản lớn có tiềm lực kinh tế và trình độ quản lý ngang tầm thế giới. Đa dạng hóa sản phẩm,
tăng tỷ trọng sản phẩm giá trị gia tăng; đẩy mạnh chế biến các sản phẩm chủ
lực, sản phẩm có thương hiệu và sản phẩm chế biến từ phụ phẩm;
06 nhóm giải pháp chế biến thủy sản. Để đạt được mục tiêu
phấn đấu đưa Việt Nam trở thành trung tâm chế biến thủy sản đứng trong danh
sách 5 nước hàng đầu thế giới, “Đề án phát triển ngành chế biến thủy sản giai
đoạn 2021-2030” đã nêu 06 nhóm giải pháp sau:
(1) Phát triển khoa học công nghệ:
Thực hiện hiệu quả
Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030 (Quyết định số 157/QĐ-TTg
ngày 01/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ); hỗ trợ doanh nghiệp nghiên cứu, mở
rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh đối với các
sản phẩm quốc gia thông qua việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ tiên tiến, thành
tựu của cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 vào sản xuất. Nghiên cứu phát triển,
chuyển giao công nghệ tiên tiến và áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong chế biến, bảo
quản và vận chuyển thủy sản, giảm tổn thất sau thu hoạch; nghiên cứu phát triển
sản phẩm mới giá trị gia tăng từ nguyên phụ liệu thủy sản, công nghệ sản xuất
thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ thủy sản; cải tiến nâng cao chất lượng sản
phẩm thủy sản truyền thống; sản xuất phụ gia cho chế biến thủy sản. Xây dựng
các mô hình xử lý và bảo quản thủy sản sau thu hoạch cho các chủ tàu, ngư dân
trực tiếp khai thác trên biển, chủ cơ sở thu mua nguyên liệu thủy sản nhằm phát
huy tiềm năng và lợi thế về khai thác, nuôi trồng thủy sản của các địa phương.
Bên cạnh đó, xây dựng trung tâm đổi mới sáng tạo đặt tại các trung
tâm nghề cá lớn làm động lực thúc đẩy ngành chế biến thủy sản; khuyến khích
doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào các trung tâm đổi
mới sáng tạo. Lấy doanh nghiệp làm trung tâm nghiên cứu phát triển ứng dụng và
chuyển giao công nghệ số; tăng cường liên kết doanh nghiệp chế biến với các
viện nghiên cứu, trường đại học, trong đó tập trung vào nâng cao năng lực của
doanh nghiệp chế biến thủy sản về tiếp thu, làm chủ và từng bước tham gia tạo
công nghệ mới. Ứng dụng công nghệ số để tự động hóa các quy trình sản xuất,
kinh doanh, quản lý, truy xuất nguồn gốc, chuỗi cung ứng sản phẩm; trước mắt áp
dụng chuyển đổi số trong các doanh nghiệp chế biến thủy sản, tiến tới thực hiện
trên toàn chuỗi sản xuất. Thúc đẩy thực hiện việc bảo hộ chỉ dẫn địa lý trong
và ngoài nước cho sản phẩm thủy sản chủ lực, sản phẩm thủy sản chế biến truyền
thống và đặc sản của địa phương.
2) Hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách thu hút đầu tư, phát
triển chế biến thủy sản
Cụ thể là, tiếp tục hoàn thiện thể chế, cải cách thủ tục hành
chính; cắt giảm mạnh các rào cản về điều kiện kinh doanh, tạo sức hấp dẫn doanh
nghiệp đầu tư, nâng cấp cơ sở chế biến thủy sản với công nghệ tiên tiến và tiết
kiệm năng lượng. Rà soát, sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách tạo điều kiện
phát triển vùng sản xuất nguyên liệu tập trung, hình thành các cụm công nghiệp
liên kết ngành chế biến thủy sản, đầu tư hình thành các trung tâm đổi mới sáng
tạo. Hoàn thiện chính sách nhập khẩu nguyên liệu và thiết lập hệ thống hàng rào
kỹ thuật của Việt Nam phù hợp với quy định quốc tế.
Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách kinh tế, tài chính mới, có
tính đặc thù; khuyến khích các doanh nghiệp tham gia nghiên cứu phát triển sản
phẩm mới, đổi mới công nghệ, ứng dụng công nghệ cao trong chế biến thủy sản.
Xây dựng chính sách khuyến khích các hộ chế biến thủy sản quy mô nhỏ liên kết
theo mô hình doanh nghiệp cổ phần, hợp tác xã, tổ hợp tác đảm bảo điều kiện về
an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường. Tiếp tục triển khai và tháo gỡ khó khăn
trong việc tiếp cận các chính sách về liên kết sản xuất, hỗ trợ tín dụng, bảo
hiểm nông nghiệp, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp.
(3) Nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm đối với sản
phẩm thủy sản chế biến
Thực hiện nghiêm các quy định về quản lý chất lượng, an toàn thực
phẩm, kiểm dịch xuất nhập khẩu sản phẩm thủy sản; nhập khẩu, sản xuất kinh
doanh và sử dụng thức ăn, thuốc thú y thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi
trồng thủy sản. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn quốc gia và quy
chuẩn kỹ thuật quốc gia tương thích với trình độ quốc tế cho tất cả các khâu
trong chuỗi sản xuất, kinh doanh thủy sản. Hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế của
các nước nhập khẩu về mức giới hạn dư lượng tối đa cho phép đối với các sản
phẩm thủy sản chế biến. Đặc biệt, Việt Nam sẽ áp dụng các hệ thống quản lý chất
lượng tiên tiến (HACCP, ISO...) trong các cơ sở chế biến thủy sản xuất khẩu để
đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm theo chuẩn quốc tế.
(4) Phát triển hệ thống dịch vụ hậu cần và công nghiệp phụ trợ
phục vụ ngành chế biến thủy sản
Phát triển cơ sở hạ tầng đồng bộ, đảm bảo giao thương được thuận
tiện. Đầu tư phát triển chuỗi cung ứng lạnh và các dịch vụ có liên quan đến
xuất nhập khẩu sản phẩm thủy sản; ưu tiên đầu tư xây dựng kho lạnh quy mô lớn
tại các trung tâm nghề cá, chợ đầu mối thủy sản, cửa khẩu biên giới với Trung
Quốc và các kho lạnh ngoại quan. Phát triển công nghệ phụ trợ phục vụ ngành
công nghiệp chế biến thủy sản, trước mắt tập trung vào chế tạo sản xuất các
loại máy móc, trang thiết bị, dây chuyền sản xuất trong nước; phát triển sản
xuất các loại bao bì đóng gói, các loại phụ gia chất bảo quản... đảm bảo an
toàn thực phẩm, thân thiện với môi trường.
(5) Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực
Tăng cường đào tạo, tập huấn cho cán bộ khuyến nông, khuyến công
nhằm hình thành đội ngũ cán bộ kỹ thuật có đủ năng lực hỗ trợ, tư vấn phát
triển công nghiệp chế biến thủy sản ở địa phương. Bên cạnh đó, tăng cường đào
tạo đội ngũ quản lý sản xuất, công nhân kỹ thuật trình độ cao để đáp ứng yêu
cầu vận hành các dây chuyền thiết bị hiện đại, công nghệ tiên tiến; tổ chức đào
tạo, tập huấn kiến thức về kỹ thuật sản xuất, chế biến, bảo quản thủy sản, an
toàn thực phẩm, phát triển thị trường cho đội ngũ quản lý và công nhân lao động
trực tiếp tại cơ sở. Thực hiện hợp tác, liên kết giữa các cơ sở đào tạo với các
doanh nghiệp, gắn đào tạo với sử dụng lao động tại chỗ hoặc đặt hàng về đào
tạo.
(6) Về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững
Tiếp tục hỗ trợ, đào tạo cho các doanh nghiệp, cơ sở chế biến thủy
sản áp dụng sản xuất sạch hơn, tiết kiệm nguyên liệu, năng lượng, giảm thiểu
chất thải và xử lý hiệu quả các nguồn thải từ hoạt động sản xuất, bảo quản, chế
biến thủy sản. Kiểm soát trong nuôi trồng thủy sản, khai thác thủy sản, nhập
khẩu nguyên liệu đảm bảo 100% nguyên liệu đưa vào chế biến thủy sản có nguồn
gốc hợp pháp.
06 dự án/nhiệm vụ ưu tiên
(1) Dự án đổi mới công nghệ quốc gia, phát triển các sản phẩm mới,
sản phẩm giá trị gia tăng cao có nguồn gốc từ nguyên liệu, phụ phẩm thủy sản
phục vụ ngành thực phẩm, hóa dược; (2) Nhiệm vụ đánh giá tác động của các chính
sách khuyến khích phát triển chế biến, bảo quản thủy sản giai đoạn 2010 - 2020
và đề xuất xây dựng, sửa đổi, bổ sung cho giai đoạn 2021-2030; (3) Dự án điều
tra, đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp thúc đẩy chế biến, tiêu thụ sản
phẩm thủy sản nội địa; (4) Nhiệm vụ xúc tiến đầu tư phát triển hệ thống kho
lạnh bảo quản thủy sản; (5) Nhiệm vụ nghiên cứu, đánh giá và thông tin kịp thời
nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng thủy sản của các thị trường xuất khẩu trọng điểm,
thị trường tiềm năng; xây dựng định hướng xuất khẩu thủy sản giai đoạn
2021-2030; (6) Nhiệm vụ hỗ trợ phát triển cụm công nghiệp, hình thành các cụm
công nghiệp liên kết ngành chế biến thủy sản, chuỗi giá trị trong sản xuất công
nghiệp nông thôn.
“Đề án phát triển ngành chế biến thủy sản giai đoạn 2021-2030” sẽ
được đảm bảo thực hiện từ các nguồn kinh phí ngân sách nhà nước/ nguồn vốn của
doanh nghiệp/ nguồn vốn tài trợ và các nguồn kinh phí hợp pháp khác.
Hàng năm, các Bộ, ngành liên quan căn cứ vào nhiệm vụ được giao,
tiến hành xây dựng Kế hoạch hoạt động, lập dự toán trình cấp có thẩm quyền phê
duyệt.
Các địa phương có trách nhiệm bố trí ngân sách địa phương cũng như
huy động các nguồn vốn hợp pháp khác, thực hiện hoạt động phát triển, thúc đẩy
phát triển chế biến thủy sản địa phương.
Kim Khánh